Ebru Çeşitleri

Ebru Çeşitleri

Ebrunun bilinen tarihi içinde, yetişmiş ustalar tarafından sıkça kullanılan desen çeşitleridir.

Battal Ebru: Battal ebru ebrunun bilinen en eski tarzıdır. Diğer bütün desenler, battal deseninden çıkar. Bu desene kısaca ebrunun atası diyebiliriz.
Yapımı, öd sıralarına göre, yani ödü az olan boyaları önce, çok olan boyaları sonra atma suretiyle yapılır. Tek veya çok renkli olablir. Boyaların koyu renkten başlanarak açık renkte fırça yardımıyla kitreli su üzerine serpilmesiyle elde edilir.

Tarz-ı Kadim
Merhum Mustafa Düzgünman'ın geliştirdiği bir ebru tarzıdır. Önce battal döşenmiş bir
desen üzerine, mümkün olduğunca açık bir renkten iri damlalar hâlinde bir renk atılır. Daha sonra, bunun üzerine, yine uygun bir renkte çok küçük, 2-3 mm hatta bazen 1 mm çapında serpme ebru yapılır.

Zemin Battal
Az veya tek renk ile yapılır.

Neftli Battal
Battal döşenmiş bir zemin üzerine içine birkaç damla neft (tercihen çam terebenti) katılmış boya serpilerek elde edilir.
Hareli görünüm verir.

Somaki Battal
Genellikle iki renk yapılır. İkinci renge fazla miktar öd katılarak birinci rengin iyice
sıkıştırılıp, damarlar hâline gelmesi sağlanır. Böylece somaki mermer görünümü elde edilir.

Serpmeli Battal
Bilinen herhangi bir battal ebrusu yapıldıktan sonra zemine zıt bir renk ile genellikle
açık renkte çok küçük damlacıklı son kat boya atılır.

Gelgit Ebru
Battal zemin atıldıktan sonra, bir çöp, iğne veya bız yardımıyla teknenin kenarlarına
paralel olarak desenin çizilmesi ile oluşur. Bu çizgi aralıkları istenilen genişlikte olabilir.
Kalın uçlar geniş alanı etkileyeceğinden paralellerin arası daha geniş, ince uçların arası daha
dar olabilir. Bu paraleller zıt yönlerde de birkaç defa tekrarlanabilir. Bu işlem özel hazırlanmış tarak da kullanılabilir.
Gelgit hareketi çapraz olarak da yapılabilir.

Şal Ebrusu
Gelgit yapıldıktan sonra teknenin çaprazına doğru, genellikle geniş aralıklı yapılan
gelgit sonucu elde edilir. Ayrıca yine gelgit üzerine dıştan başlayıp, ortaya doğru daireler çizerek yapılan Şal desenleri vardır.
Bu çapraz çizgiler yumuşak 'S'ler çizilerek de yapılabilir.

Taraklı Ebru
Battaldan sonra yapılan gelgit deseninin üzerine taraklar yardımı ile yapılan desen türüdür.
Gelgit yapmadan da taraklar yardımı ile değişik desenler elde etmek mümkündür.

Bülbül Yuvası
Genellikle küçük taneli battal ebrusu yapıldıktan sonra dıştan başlayıp içe doğru istenilen çapta (genellikle 3-5 cm çapında) spiraller çizilir.
Bu spiraller içten dışa doğru da olablir. Ayrıca gelgit, taraklı gibi desenler üzerine de yapılabilir.
Bülbül yuvaları bir biz yardımı ile tek tek yada geniş aralıklı kalın uçlu bir tarak ile tüm tekneye yapılabilir.
Yapımı, öd sıralarına göre, yani ödü az olan boyaları önce, çok olan boyaları sonra atma suretiyle yapılır.
Tek veya çok renkli olabilir. Boyalar teknenin yüzeyine serpilir ve daha sonra kâğıda aktarılır.

Kumlu - Kılçıklı Ebrular
Kumlu ebruların en güzeli, bitkisel esaslı olan lahorçivitinden elde edilir. Kumlu ebru
elde etmek için teknenin ortasına lahor çividi damlatılmaya başlanır. Bu işleme, teknenin
bütün yüzü kaplanıncaya kadar devam edilir. Birbirini iterek sıkışan boya, çatlamaya başlar.
Aynı işlem, teknenin bir kenarının ortasından diğer bir kenarının ortasına kadar, yavaş yavaş damlatılarak da yapılabilir. Bu tarz, hattatların pervaz veya cetvel olarak çokça kullandıkları bir desendir.

Hafif Ebru
Genellikle üzerine yazı yazmak için hattatlar tarafından kullanılan açık, soluk renkli
ebrulardır. Normal astar kıvamına aynı miktar su ilave edilerek astar cıvıklaştırılır. Ayrıca,
boyarmaddelerin su ve öd miktarları artırılarak da yapılabilir. Böylece renkler kolay ve çokça açılacağından açık renkli olurlar. Aynı
kâğıda iki veya daha çok ebru yapılmak istendiğinde de bu desen kullanılabilir.

Çift Baskılı Ebrular
Ebrulanmış kâğıtları kuruduktan sonra tekrar başka bir desenle ebrulayarak elde edilir. Gerektiğinde ikiden fazla desen aynı kâğıda alınabilir.

Akkase Ebru
Aynı zemin üzerine birden fazla baskı yaparak yazı veya desen elde edilen ebru çeşitdidir.
Hafif ebru üzerine; geleneksel olarak arap zamkı ile hazırlanmış sıvı, yazı ise fırça yardımı ile sürülür veya kamış kalem ile yazılır.
Böylece hafif ebrunun yüzeyi Arap zamkı ile kaplanmış olur. Kuruduktan sonra daha koyu veya yoğun bir desen aynı kâğıda tatbik edildiğinde, arap zamkı olan yerler boyayı almayacağından yazı veya desen gözükür.
Aynı teknikler şablonlama ile de yapılabilir. Ayrıca Arap zamkı yerine koyu kitre, silikon, çeşitli şeffaf sonuç veren yapıştırıcılar da kullanılabilir.

Hatip Ebrusu
Kısaca iç içe damlatılmış renklerden oluşan daireleri şekillendirmek olarak tanımlanabilir.
Çiçekli ebrunun temeli sayılır. Hatip Ebrusu'nu uygularken önce herhangi bir ebru türü zemin olarak yapılır.
Bu zemin üzerine kalın bir biz veya damlalık kullanarak, çapları 2-4 cm. geçmeyen eiit aralıklı daireler oluşturulur.
Görüntünün belirgin olması için, ilk renk genellikle koyu seçilir. Daha sonra ikinci, üçüncü, hatta istenirse dördüncü renk konulur.
İnce bir uç, iğne veya biz yardımıyla desenleme yapılır.

Çiçekli Ebru (Necmeddin Ebruları)
Merhum Üstat Necmeddin Okyay'ın geliştirdiği ve kendi adı ile anılan ebru türüdür.
Bu tür ebrular ebru sanatının plastik sanatlar içinde yer almasında önemli bir yer tutar. Daha
önce bahsi geçen herhangi bir ebru deseni zemin olarak yapılır.
Genellikle hafif, açık renkli olmasına dikkat edilir. Bu zeminlerin üzerine bir biz yardımı ile damlatılan boyaların
şekillendirilmesiyle yaprak ve çiçek desenleri çizilir.
Bu türde bugüne kadar lale, karanfil,sümbül, menekşe ve papatya sıkça kullanılmıştır.